De rol van de adviserende accountant: de procesadviseur
Edgar H. Schein heeft ooit diverse adviesrollen omschreven. Twee van die 
adviesrollen, de Expert en de Huisarts, worden vaak door accountants en bedrijfsadviseurs toegepast. Maar die derde adviesrol, de rol van Procesadviseur blijft vaak wat onderbelicht.
De adviesrollen van Schein
Edgar Henry Schein was psycholoog en professor aan de fameuze MIT Sloan School of Management. Hij was gespecialiseerd in organisatiestructuren en organisatieontwikkeling. Schein omschreef drie belangrijke adviesrollen.
1. De Expert
Er wordt van uitgegaan dat de klant precies weet wat hij wil, dat hij zijn behoeften en wensen goed kan overbrengen. Vaak neemt de expert/adviseur de taak van de klant over. De adviseur bepaalt op basis van kennis en ervaring grotendeels wat er gebeuren moet om de gewenste resultaten te bereiken.
2. De Huisarts
Het betreft hier een arts-patiëntmodel. De ondernemer besluit uw hulp in te roepen om ‘de boel eens te laten nakijken’. De ondernemer wil dat de accountant gebieden lokaliseert waar het (misschien) niet goed loopt. De ondernemer heeft dus als het ware de symptomen waargenomen, maar kan zelf geen diagnose stellen. Hij verwacht bovendien van zijn accountant dat deze de juiste therapie voorstelt.
3. De Procesadviseur
Als procesadviseur creëert u een relatie met de ondernemer. Samen probeert u te achterhalen wat er bij de onderneming speelt, dit te onderkennen, te begrijpen en ernaar te handelen.
De accountant en bedrijfsadviseur als Expert en Huisarts
De accountant heeft vanuit zijn vakkennis en vertrouwensband vaak automatisch de Expert- en of Huisartsrol. Sterker nog de klant pusht de accountant in die rol. De klant ervaart immers een probleem en vraagt de accountant om een diagnose, een oplossingsrichting of een oplossing.
Waar accountants zich dan niet van bewust zijn is de kennisvoorsprong en (hiërarchische)verhouding met de klant. De klant ervaart zijn kennisachterstand en voelt zich als het ware ondergeschikt.
Is het klantprobeem wel het echte probleem?
Is het probleem wat de ondernemer aankaart wel het echte probleem? Of ligt hier een andere oorzaak, het echte probleem, aan ten grondslag? En hoe vaak wordt dat echte probleem aangepakt, onderkend en benoemd? In onze praktijk merken wij dat accountants hier veel te weinig aan toekomen. En dan is er ook nog eens die volle agenda van zowel de accountant als van de klant.
De accountant en bedrijfsadviseur als procesadviseur
Te ontdekken verbeterpunten. Elk bedrijf heeft wel een verbeterpotentieel onder de motorkap. We weten echter niet wat dat is, laat staan dat we dat kunnen kwantificeren. De ondernemer kent vaak zijn eigen echte problemen niet (o.a. vanwege de oogklep en de blinde vlek); de accountant kent die vaak ook niet.
Een open, gezamenlijke zoektocht. Tenzij daar de tijd voor wordt genomen en de accountant samen met de ondernemer op een zoektocht gaat. Op dat moment is er geen sprake meer van een (hiërarchische)verhouding en zal een klant zich meer openstellen en zich kwetsbaarder opstellen en de accountant ook.
Alleen ben je sneller, samen kom je verder. Er ontstaat nu een samenwerking tussen klant en accountant. Dat leidt tot een nog betere band en daarnaast leren zowel de ondernemer als de accountant tijdens deze zoektocht het bedrijf en het handelen van de ondernemer veel beter kennen. Je handelt nu als procesadviseur en al helemaal als je dit gestructureerd en volgens een bewezen methodiek doet.
Onderneem met de ondernemer een gezamenlijke zoektocht naar verbeterpunten; dat leidt tot een betere relatie, meer inzicht en een beter bedrijfsresultaat. Alleen ben je sneller, samen kom je verder. De accountant als procesadviseur …